Zondag, 1 juli 2012; 22.00u. Jong Maasbree (Nederlandse versie van onze Chiro) is met een bezetting van 30 jongelingen en begeleiders op kamp in het Achelse groen. Hun eerste kampnacht zouden ze doorbrengen op bezoek bij Noorderkroon, op de sterrenwacht. Er was op voorhand al heel wat over en weer gemaild, Jong Maasbree zou haar programma meebrengen, Noorderkroon zou aanvullen.

Om 22u stipt arriveerde de jongeren aan de sterrenwacht en werden opgevangen door het bestuur van Noorderkroon. Tony bemande samen met Jan de sterrenwacht, met onder de koepel de Skywatcher van Tony opgesteld.  Job en Dirk bemande de kijkerstand op de grasweide  en Lambert zorgde voor een PowerPointpresentatie.

Na aankomst was er even wat over en weer gedoe, Maasbree wist zich geen raad metr de opdrachten die ze meegekregen hadden. We hebben ze een beetje begeleidt, maar het werd snel duidelijk dat er van de meegebracht opdrachten weinig in huis zou komen. Noorderkroon nam het initiatief en zette de avond in met de verwelkoming en een introductiepraatje. Lambert gaf voor de ganse groep een (ietwat uitgebreide versie) uiteenzetting over de verschillende types sterrenkijkers. We moesten een beetje rekken door het wegvallen van het Nederlandse programma. Naarmate de introductie vorderde werd het langzaam donker, het sein om de groep te splitsen in drie kleinere groepen.

Het programma van Noorderkroon; één groep naar de openluchtprojectie van Lambert, de tweede groep naar de kijkerstand van Dirk en Job, terwijl de derde groep onder de koepel bezig gehouden werd.

De openluchtpresentatie was een compilatie van onze activiteiten, beelden die aantoonden wat Noorderkroon ’s nachts uitspookt. Beelden van onze kijkers en vooral beelden die we zelf geschoten hebben door onze sterrenkijkers. Beelden van de zon met de zonnevlekken werden toegelicht, opnames van de maan die allerlei vragen (en antwoorden) opleverden om dan over te schakelen op widefield sterrenhemels en als apotheose de deepsky-objecten die we al op de gevoelige plaat hebben kunnen leggen. Elk object werd besproken, van gewone sterrenvelden, open sterrenhopen, bolhopen, planetaire nevels, sterrenstelsels, gas- en stof nevels, noem maar op, het was er! Toen groep één hun uitleg gehad hadden werd er gerouleerd, doorgeschoven naar de volgende post.

Dirk was maar wat gelukkig dat het een beetje duister geworden was en dat er genoeg te zien was. We troffen het, het was kraakhelder (wel met een knoert van een bijna volle maan, maar kom…), Dirk kon zijn ding doen, iedereen tevreden. Onder de koepel, waarnemingspost nummer drie, was het een beetje rianter. Hoog boven de grond, ongehinderd door de bomen kon Tony alles in beeld brengen en laten zien aan de bezoekers. Het feit dat Tony zijn volgmechanisme ingesteld had maakte dat er ontspannen gekeken kon worden. Rond 00.45u begon de vermoeidheid bij de gasten toe te slaan en kwam de vraag om de avond af te ronden. Onze planning was  blijkbaar uitstekend want  binnen de vijf minuten was alles afgewerkt en trok Jong Maasbree terug richting hun kamp, niet zonder eerst de Noorderkroners te bedanken middels een daverend applaus. Ook van onze kant grote tevredenheid over het welslagen van de avond

Opgevangen van een  bezoeker: “ Man, ik heb hier deze avond meer opgestoken dan de leraar Natuurkunde me het afgelopen jaar heeft proberen bij te brengen…”. Dat is onze drive, daar doen we het voor!!!  Bedankt aan alle Noorderkroners die deze activiteit gedragen hebben.

Op deze zevende bijeenkomst samen met onze astrovrienden van Noorderkroon Achel mogen we ook VVS voorzitter Marnik Van Impe verwelkomen. Namens Aquila heet Rudi Van Bommel iedereen van harte welkom. Traditioneel staan er vanavond weer twee voordrachten op het programma. Namens de Noorderkroon bevestigt Lambert Beliën Rudi’s mooie woorden en stelt voor om in de toekomst eens een gezamenlijke kijkavond te organiseren. Verwijzend naar de mislukte waarneming van de Venusovergang zal bet weer dan wel eens spelbreker kunnen zijn.

Ook in de voordracht van Lambert BELIEN getiteld “Veldwerk en Astrofotografie” zijn de weersomstandigheden bepalend voor succes. Naast de regelmatige bijeenkomsten, uitstappen en het begeleiden van nieuwkomers houden de Noorderkroners zich verder bezig met veldwerk. Als uitvalbasis dient hun torensterrenwacht in natuurgebied De Bever. De koepel op 13 meter hoogte biedt vooralsnog vrij zicht in alle richtingen. Op de zuil kunnen meerdere monteringen en ook verschillende telescopen geplaatst worden. Vervolgens geeft Lambert een overzicht van hun waarnemingen op deze locatie. De meest opvallende waren de bijzondere gebeurtenissen zoals de Venusovergang van 2004, zons- en maansverduisteringen en meteorenregens. Ook de meer “gewone” waarnemingen van zonnevlekken, de maan, planeten en deep-sky-objecten werden in de afgelopen jaren vanop de sterrenwacht verricht. Hierbij kregen sommige leden zin om hetgeen visueel werd gezien ook vast te leggen en zo ontstond de interesse voor astrofotografie. Het materiaal waarmee wordt waargenomen of gefotografeerd is de laatste jaren enorm geëvolueerd. De kleine, lange achromatische refractors werden al spoedig vervangen door 15 tot 25 cm zelfbouw Newtonkijkers. Later kwamen dan de lichtsterkere en apochromatische refractoren opzetten, alsmede enkele high-tech catadioptrische systemen zoals een C8 Nextar en een 10 duims Schmidt-Cassegrain.

Voor visuele waarnemingen raadt Lambert oculairen aan van goede kwaliteit. Ook hier maakte hij de evolutie mee van de ouderwetse Huygens/Kellner types naar de betere Plössls tot aan bet onovertroffen 13 mm Etbos-oculair van Nagler-Televue. Een goede uitbalancering van kijker en montering zijn onontbeerlijk voor een nacht van comfortabel waarnemen. In de beginperiode van de astrofotografie was men al blij indien men iets kon vastleggen van wat visueel zichtbaar was. Al vlug bleek echter dat ook bet onzichtbare te fotograferen was en zelfs in kleuren. Toch was bet in vergelijking met vandaag een enorm gesukkel met (opgewaardeerde) films. Na meerdere nachten van opnames maken gevolgd door de spanning of er iets op te zien was, was men al tevreden als er ’n goed plaatje tussen zat. Dit brengt bij sommigen nog nare berinneringen boven wanneer de ontwikkelde diafilm weer één of andere kleurzweem vertoonde of, nog erger, als de allerbeste opname verknipt was. Kortom, miserie troef en overschakelen op digitaal. Momenteel houden bij de Noorderkroon Lambert BELIEN en Job BEEREN zich bezig met digitale astrofotografie. Job werkt met een transportabele parallactische montering met daarop een lichtsterke apochromatische refractor (80/500) en een telelens, met in bet brandvlak een digitale SLR-camera FujiFilm Fine Pix S5 pro. Met deze opstelling kunnen langer belichte opnames gemaakt worden dan met de Alt-azimutale opstelling van Lambert, namelijk een 10 inch Meade LX200 GPS en Nikon D7000-camera. Om het optisch systeem van F/10 sneller te

maken gebruikt Lambert een focal reducer, zodat F/6,3 gehaald wordt. De belichtingstijden zijn beperkt tot 30 seconden om beeldrotatie te vermijden. Het probleem van de beeldrotatie is technisch te omzeilen doch onhandig en kostelijk. Lambert beeft gekozen voor een creatieve oplossing waarbij hij op zoek gaat naar de meest optimale camera-instellingen, een juiste uitbalancering en scherpstelling. Alle getoonde resultaten bestaan uit enkelvoudige opnamen en zonder noemenswaardige beeldbewerking. Lambert en Job gaan liefst op astro-uitstap op een donkere afgelegen plaats in een weekend met nieuwe maan. Ze zijn er al achter gekomen dat de apparatuur uitvalt bij –18°C. Het gezelschap van dieren wordt op prijs gesteld, maar stropers zijn niet welkom.

Lambert sluit zijn interessante voordracht af met een prachtige compilatie van astro-opnames die Job en hijzelf maakten met de beschreven apparatuur. Het is een

mooie mix van sfeerbeelden (vaste opnames op statief), gevolgde wide-field stervelden (telelens), maan-, zon- en planeetbeelden en deep-sky-opnames gemaakt met uiteenlopende brandpuntafstanden. Iedereen bij Aquila was onder de indruk van de resultaten die Lambert liet zien. Ook de toekomst is veelbelovend want de laatste aanwinst bij Noorderkroon blijkt een 12 inch Ritchey-Chrétien telescoop te zijn op een zware Mesu-montering. Met deze equatoriale opstelling zullen langdurig belichte en gevolgde opnames kunnen gemaakt worden in combinatie met de vrij lange brandpuntsafstand van een kwalitatief hoogwaardige telescoop. Wij kijken reeds uit naar de resultaten van deze opstelling en willen nu al een afspraak maken voor volgend jaar.

Vervolgens neemt namens Aquila Jaak GEENS het woord. Op zoek naar een onderwerp voor zijn voordracht sloeg hij een astronomische encyclopedie open en kwam al vlug het woord ABERRATIE tegen. Jaak zijn voordracht gaat dan ook over ABERRATIE, in alle (astronomische) betekenissen van bet woord. Om de aanwezigen nieuwsgierig te maken stelt hij dat zijn betoog een antwoord zal geven op de vraag: “Waarom hebben ruimteschepen geen achteruitkijkspiegels nodig?”.

Aberratie betekent volgens bet woordenboek “afwijking”. Buiten de voor de hand liggende betekenis van dit woord in de psychologie, heeft aberratie zelfs meerdere betekenissen in de astronomie. Deze zijn in te delen in twee grote categorieën, namelijk de betekenis in de optica en deze in de hemelmechanica. Zo kennen we enerzijds de sferische en chromatische aberratie en anderzijds de aberratie van sterlicht ingevolge de beweging van de aarde in haar baan om de zon. Tenslotte kennen we ook nog de relativistische aberratie. In de optica leren we dat lenzen en spiegels het invallende licht breken respectievelijk reflecteren. Helaas leven we niet in een perfecte wereld en bestaan er diverse lensfouten, die gelukkig elk op hun beurt weer kunnen gecorrigeerd worden. Er is sprake

van chromatische aberratie of achromatisme wanneer de brandpunten van de blauwe en de rode lichtstralen niet samenvallen. Sterbeeldjes zullen in dit geval gekleurde ringen (purple fringing) gaan vertonen. Om chromatische aberratie te vermijden zijn er een aantal oplossingen zoals: lange brandpuntsafstanden (antieke refractors), spiegeltelescopen (per definitie kleurfoutvrij), optische diffractie elementen toevoegen, image processing toepassen (digitale nabewerking) of werken in zwart/wit (door filters te plaatsen en/of orthochromatische films te gebruiken in plaats van panchromatiscbe die in het hele spectrum registreren). De meest voor de band liggende oplossing is echter om achromatische lenzen te gebruiken. Deze objectieven bestaan uit meerdere lenzen met verschillende brekingsindex en dispersie, zoals een kroon- en een flintglas. Deze meervoudige lenzensystemen worden apochromaten genoemd.

Naast de chromatische bestaat er ook sferische aberratie. Deze kan optreden zowel bij lenzen als bij spiegels en bestaat erin dat het brandpunt van de randstralen en deze van het centrum niet samen vallen. Men spreekt van positieve of negatieve sferische aberratie al naargelang de plaats waar de lichtstralen het brandvlak snijden. De oplossing voor dit probleem kan liggen opnieuw in het toepassen van meerdere lenzen, in het afdiafragmeren van de buitenrand of, bij spiegels, het paraboliseren van de spiegel of het plaatsen van een correctielens (Schmidt-camera). Vervolgens overloopt Jaak nog even de overige afbeeldingfouten die kunnen optreden bij optische systemen, zoals vervorming (distorsie). Afhankelijk van de soort vervorming spreekt men van tonvervorming (fish-eye-lenzen), kussenvervorming (binoculairs) of snorvervorming (zoomlenzen). Verder kan er sprake zijn van coma. Dit is een asymmetrie in het optisch systeem waarbij de

beeldpunten buiten de optische as worden vervormd als kleine komeetjes. Een aplanatisch systeem is vrij van coma en van sferische aberratie. Tenslotte vernoemt Jaak nog astigmatisme (waarvan één op drie mensen last heeft) en de Petzval-veldkromming. De volgende betekenis van ABERRATIE is deze van sterlicht en werd in 1728 ontdekt door de Britse astronoom James Bradley. Deze Astronomer Royal van de sterrenwacht van Greenwich stond bekend als een uitstekend waarnemer en hield zich bezig met het zo nauwkeurig mogelijk bepalen van sterposities. Met de bedoeling om de jaarlijkse parallax te meten (waarvoor zijn instrumenten niet nauwkeurig genoeg waren), vond bij wel de jaarlijkse aberratie van bet licht aan de hand van waarnemingen met zijn 10 inch transitkijker van gamma Draconis die in London in het zenit komt. Uit waarnemingen van 200 andere sterren bleek dat deze allemaal dezelfde afwijking vertoonden en in de loop

van een jaar een ellips aan de hemel beschreven van 20 boogseconden. Hoe dichter bij de ecliptica, hoe afgeplatter de ellips was en hoe dichter bij de pool, hoe cirkelvormiger de ellips was. Bradley, die ook uitstekend kon redeneren, vond naar verluidt de oplossing tijdens een boottocht op de Thames. De vlag wapperde in een iets andere richting dan de vaarrichting.

Een vergelijkbaar verschijnsel treedt op bij bet lopen door de regen met een paraplu terwijl het waait: hoe sneller men loopt, hoe meer de paraplu voorwaarts

gehouden moet worden om niet nat te worden. Zo ook bij bet waarnemen van een ster terwijl de aarde zich beweegt in een baan om de zon (tegen 31,2 km/sec) en de lichtsnelheid eindig is (300.000 km/sec). Een ster loodrecht op de bewegingsrichting zal de grootste aberratie van 20,5” vertonen (aberratieconstante). Bradley schreef in 1729 een brief over zijn bevindingen naar de Royal Society en wist dat de maximale fout minder dan 1” was. Hierdoor was tevens bekend dat de jaarlijkse parallax lager dan deze waarde moest zijn (0,7” voor de dichtstbijzijnde ster en slechts 21 sterren met een

parallax van meer dan 0,25”).

Deze bevindingen van Bradley betekenden een grote bijdrage tot de astronomie: hij leverde een rechtstreeks bewijs voor bet heliocentrisme, gaf de aanzet tot de ontdekking van de jaarlijkse parallax (Bessel in 1838) en leverde een methode om de lichtsnelheid te meten, die op zijn beurt weer de basis vormt voor de relativiteitstheorie. Tenslotte leverde Bradley nog een belangrijke bijdrage door de ontdekking van de nutatie in 1732. Hij vond een terugkerende (na 19 jaar) afwijking in de precessiebeweging ingevolge een combinatie van de aantrekkingskracht van de zon en de maan op de aarde waardoor de aardas beïnvloed wordt.

Ten slotte zijn we gekomen tot de laatste betekenis, namelijk de relativistische aberratie. De klassieke theorie gaat op voor lage snelbeden. We zagen dat de snelheid van de aarde in haar baan om de zon (slechts) 31,2 km/s bedraagt, een fractie van de voortplantingssnelheid van het licht. Maar wat als de waarnemer de lichtsnelheid benadert? Vervolgens toont Jaak een aantal mooie simulatiefilmpjes die tonen wat er gebeurt als we ons zouden bewegen tegen een kwart, de helft, driekwart of de volledige lichtsnelheid. We zien dat het beeldveld en de vervorming toenemen. Naarmate we sneller gaan, zien we voorwerpen die zich (schuin) achter ons bevinden maar die steeds langer lijken te zijn. Naast de roodverschuiving (dopplereffect) lijkt alle licht vanuit een smalle bundel recht voor ons te komen, het zogenaamde zoeklichteffect. Voor iedereen is het nu duidelijk dat dit de verklaring is voor de vraag waarom ruimtetuigen geen

achteruitkijkspiegels nodig hebben!

Onze gast uit bet verre Aalst, VVS-voorzitter Marnik Van Impe mocht deze boeiende avond afsluiten. Hij concludeerde dat we deze avond twee boeiende voordrachten over zeer uiteenlopende onderwerpen kregen. Daarom dat de VVS zulke initiatieven tussen meerdere kernen ook steeds aanmoedigt en ondersteunt.

Volgend jaar zal de volgende verbroedering plaatsvinden in een gloednieuw gebouw te Achel en misschien is er eerst nog een gezamenlijke waarnemingsavond. Marnik maakt nog even van de gelegenheid gebruik om te melden dat bet VVS-weekend dit jaar doorgaat te Deinze, dat de sterrenkijkdagen gepland zijn voor 21-22 december en dat de VVS-website onlangs een grondige vernieuwing onderging.

Beste Noorderkroners,

zoals jullie eerder in de uitnodiging kon lezen, op zaterdag 23 juni zetten we onze zomerstop in met de organisatie van de 2e astrodag. Vorig jaar hebben we de ganse avond (met bitterballen) gewacht op opklaringen, tevergeefs. Dit jaar….. de weerberichten hebben het over een heldere avond en nacht, maar…..we zullen eerst nog door een regenperiode heen moeten.

Nu, geduld is een schone deugd en het is nog 5 dagen voordat het zover is. Alle tijd dus om de weerberichten nog een beetje bij te stellen. We kijken er naar uit.  Wat hebben we op het programma staan? Allereerst, de activiteit zal starten om 16.00u. Dat zal de tijd zijn om de kijkers op te stellen (we gaan gewoon uit van de beste omstandigheden, anders is er nog steeds de taverne…). Na het opstellen van de kijkers kunnen we beginnen met de eerste waarnemingen aan de zon. We gaan zonnevlekken bekijken, tellen, misschien enkele foto’s maken? Denk aan zonnefilters, e.a. Tussen de waarnemingen door gaan het daglicht gebruiken om onze opstellingen eens kritisch bekijken. Hoe werken we, wat kan beter, hoe kan het anders, kortom: eens goed naar de mogelijkheden van onze configuraties kijken om bij nacht het maximale rendement te hebben.  Een beetje experimenteren, altijd leuk en leerrijk! 

Als alles meezit kunnen we bij het invallen van de schemering enkele openluchtprojecties opstarten. Misschien nog eens de film laten lopen die we presenteerden tijdens de Noorderkroon-Aquila verbroedering 2012? Zij die de presentatie gemist hebben krijgen dus nog een tweede kans.  Als het echt donker is doeken we de projecties op en gaan we terug de kijkers bemannen!  We hopen op een goede bijeenkomst en nodigen allen uit om de eigen kijker mee te brengen om dan samen het werkjaar af te sluiten!

Tot Astro-dag!!!

We worden ouder en dat wordt af en toe heel duidelijk als er eens oude foto’s opduiken. Rene Winters en Jean-Pierre Sleurs doken in hun archieven en diepten onderstaande opnames op. Beelden van het eerste lustrum van Noorderkroon en een foto van Armand Pien, op onze vraag op bezoek in Achel. We spreken september 1983. Kijk eens goed of je er tussen staat en of je de collega’s van toen nog kan herkennen?

De frase “You can’t win them all” – was zeker van toepassing tijdens onze laatste activiteit. Voor alle zekerheid; de Venusovergang heeft plaatsgevonden. Er waren genoeg live-streams te vinden die dit aantoonden. Maar…..niet enkel een heel klein beetje van de zonneschijf was bedekt, onze hele zichtbare ochtendhemel was dat ook. De weersvoorspellingen hadden het (voor deze keer dan toch) helemaal correct. Donkere wolken, regen en geen uitzicht op een opening, hoe klein dan ook. Job en Lambert waren, ondanks dit gegeven, om 05.00u aanwezig op de afgesproken plaats en stelden vast dat er buiten een luidruchtige wulp en enkele andere zangvogels weinig (understatement) te beleven was.

 Een beetje troost nodig? Niet alleen wij, Noorderkroners, hebben deze boot moeten missen. Amateurastronomen in België en in omliggende landen hebben enkel en alleen maar wolken gezien. Geen spatje zon en al helemaal geen Venusschijfje. Toch maar goed dat we in 2004 een meer dan behoorlijke Venusovergang meegemaakt hadden. De volgende overgang? Daar gaan we voor passen want wachten tot 2117 zal meer dan één brug te ver zijn. Toch zoiets gelijkaardigs organiseren? Tuurlijk!!! We gaan onze kaarten op 2016 zetten, dan is er een Mercuriusovergang. Niet helemaal hetzelfde, maar kom…… daar gaan we niet over vitten! 

Tot dan…..

We wisten het al, onze website wordt wereldwijd bekeken. Je kan dat zien op de globe die links in de bovenhoek roteert. Elke rode dot is een bezoeker vanuit een unieke plaats op onze aardbol. Als je ingelogd bent kan je meteen zien wie, van welk deel van de wereld op onze site aanwezig is. Onze webmaster kan nog iets verder kijken. Hij kan opmaken via welke weg men op onze website komt, welk het piekuur is en hoeveel de gebruikers van onze site bekijken. Afgelopen maand heeft de intensiefste bezoeker niet minder dan 445 pagina’s van onze site bekeken, en dit om 05.00u ’s morgens. Afgelopen woensdag, op bezoek bij Job, viel ons op dat gebruikers van Mountain View, California, op onze site zaten. We weten allemaal, in Mountain View is één en ander te beleven op astronomisch gebied. Als je heel goed kijkt zal je ook zien dat Hawaii ons gevonden heeft, nog een baken van de sterrenkunde!

 Wij juichen deze bezoeken toe en hopen ook nog andere delen van de wereld te kunnen bereiken. Eén snelle blik op de globe leert ons dat we de dorpsgrenzen al lang ontvlucht zijn. De wereld ligt open…..

Ps: je kan de roterende globe met een simpele muisklik vastnemen, roteren, uitvergroten door te scrollen, enz. Probeer maar….

Afgelopen dagen viel een berichtje van Viviane en Noud Fransen in de bus. Als reactie op onze maanfoto’s zijn beiden eens in hun archief gedoken en vonden een foto van de volle maan, enkele jaren geleden gemaakt. Viviane en Noud fotografeerden de maan “door een verrekijker met een micky mouse digitaal cameratje, uit de losse hand zonder statief “. Eén en ander toont aan dat je, door inventief te zijn, niet meteen hoeft terug te vallen op dure aparatuur. Met de simpelste middelen kan je mooie plaatjes schieten, waarvan dit bewijs:

Omdat we toch de opstelling klaar hadden staan voor onderstaande opnames van de zonnevlekken en omdat de nieuwe 2.5″ Moonlite electric focusser op de astrograaf nog getest moest worden (nog maar eens opnieuw alle brandpunten zoeken…) volgde er nog een run op de maan. Kwestie van rustig te beginnen. De eerste opnames van de maan gebeurde bij klaarlichte dag. Superblauwe achtergrond met daarin een messcherpe maan. De onderstaande afbeeldingen zijn genomen terwijl de duisternis zijn intrede deed. Er is over en weer geexperimenteerd met het gebruik van de fieldflattner, de extensiering, visueele scherpstelling, fotografische scherpstelling, etc. De focal-reducer kon nog niet gebruikt worden omdat de cameraaansluiting niet klopte. Onderstaande resultaten tonen duidelijk aan dat het gebruik van een electrische scherpstelling zeker geen overbodige luxe is. In “no time” kan je tot op 2 micron scherpstellen. Dan snel de boel vastzetten en fotograferen zonder telkens te moeten kijken of het focus verlopen is. Nieuw aan de astrograaf is dat we nu met een vaste hoofdspiegel werken. Dus gedaan met het shiften van het brandpunt en onscherpe opnames als eindresultaat. De testen waren, ondanks het feit dat de seeing bedroevend laag was, meer dan bevredigend. Enkele voorbeelden zoals de maan te fotograferen is in het primaire brandpunt van de 12″ Ritchey-Chretien:

We zijn al enkele weken de actieve zon in de gaten aan het houden. OP dinsdagavond snel even enkele foto’s gemaakt met de nieuwe opstelling. Omdat de grote kijker nog geen zonnefilter heeft zijn onderstaande afbeeldingen gemaakt met de 80 mm Triplet. Grote moeilijkheid is om de juiste scherpstelling te vinden bij een overdaad aan licht. Trukje dat je kan gebruiken is een zwart (fleece) deken over je hoofd te draperen en dan met heel veel “gehannes” proberen de vlekken zo scherp als mogelijk op de plaat te krijgen. Onderstaand zie je de resultaten van enkele pogingen. Op het origineel zijn een twintig vlekken te tellen.