Noorderkroner Francky stuurde afgelopen dagen onderstaande foto’s door. Enkele opnames van de Andromedanevel, Jupiter en de Pleiaden. Francky stuurde geen bijkomende informatie over hoe de beelden gemaakt werden, welke belichtingstijd, etc. Misschien een volgende maal?
Nog snel even, nu het nog kan, enkele foto’s posten van onze laatste run onder de sterren. Job en Lambert hebben in extremis nog snel een nachtje meegepikt. De weersvoorspellingen (en de opkomende maan) maken dat we voorlopig op onze honger blijven zitten. Het einde van de Messier-reeks is een feit, we zijn stillekens aan overgeschakeld naar de NGC’s en de IC’s. De eerste opnames zijn al binnen en zullen eerdaags verschijnen.
Snel een greep uit de opnames van Lambert. De gebruikte techniek? Nog steeds met de optische trein in het primaire brandpunt van de Cassegrain. Bijzonderheid is dat geen enkele opname langer belicht is dan 30 seconden! De opnames van Job komen er aan! De resultaten zitten in stijgende lijn, oordeel zelf!
Een volgende lading foto’s die gepubliceerd zullen worden zijn die van Francky!
Job heeft een enorme zonnevlek gefotografeerd in de ochtend (08u)op 28 september 2011. Job maakte gebruik van de mist als natuurlijk filter. De maan is gefotografeerd door een 1000 mm telelens. Camera FujiFinePix S5Pro.
Na de kijkavond van 23 september 2011, dewelke Job en Lambert afsloten om 03.00u, was er nog steeds dat gevoel van “ik wil die objecten achter die bomen (zie vorig verslag) ook nog fotograferen…”. Het was Job die daags nadien, 24 september, de boel triggerde om nog eens uit te rukken. Ditmaal naar Opitter voor een vrije horizon en toegang tot alle objecten. De wagens waren nog steeds geladen, de batterijen terug opgeladen. Geen reden dus om neen te zeggen.
Om 21.30u waren we terplekke. Opbouwen in volslagen duisternis, we kunnen het! Na een snelle opbouw en afstellingsronde kon deel twee van het festijn beginnen. We gingen verder waar we gisteren gestopt waren. Job fotografeerde vanaf de EQ6Pro en Lambert was nog steeds bezig met de Cassegrain en de nieuwe optische trein. Vandaag moest het gebeuren! De eerste opnames waren goed, dan maar aan de settings van de camera sleutelen en toen…….waren de resultaten verbluffend!
Blij dat we getuige konden zijn van elkaar realisaties, want anders zou je nog gaan twijfelen of dit allemaal eigen werk zou kunnen zijn. Job ging (weer) belichten tussen vier en zes minuten. Lambert bleef zitten op de 30 seconden vanwege verzadiging bij nieuwe settings. We bleven actief tot half drie in de ochtend. Toen was het op! Vochtigheid en correctorplaten die compleet dicht zaten deden ons besluiten dat het gedaan was. Het resultaat? Zie hieronder een greep uit een serie van een vijftigtal opnames die Lambert maakte. De opnames die Job maakte (en een verslagje) zullen één dezer dagen verschijnen.
Hoe groot de Ringnevel is door de CCD-Camera? Onbewerkt beeld, werkelijke afmetingen (niet uitgesneden of vergroot) Een voorbeeldje….
2011 lijkt, qua kijkavonden, een goed jaar te worden. Op vrijdagavond was er weer een flinke delegatie Noorderkroners actief met hun kijkers. Dirk, Job, Franky en Lambert hadden hun kijkers opgesteld en waren hoopvol in de afwachting naar een heldere, donkere nacht. Het was nog een hele poos wachten tot de laatste (?) lichten gedoofd werden, ondertussen werd nog één en ander binnen in de sterrenwacht gedaan, kijkers afgesteld, scherp gesteld, gebabbeld over “melkwegen”, het plaatselijke uitzicht werd bewonderd en besproken en na het doven van de laatste lichten kon de kijkavond pas echt losbranden.
Francky was in gevecht met een haperende handset, met als gevolg dat zijn montering dingen deed die hij niet wilde. Met ondersteuning van verschillende aanwezigen werden de fabrieksinstellingen herlezen en kwamen we tot de conclusie dat één en andere niet loopt zoals het hoort. Francky zal één dezer dagen een nieuwe handcontroller ontvangen. We hopen dat zijn ”goto- problemen” dan opgelost zijn. Berke, Jan en Paul hebben intensief meegedacht en ondersteuning geleverd, daar waar nodig. Bij het fotograferen hielp Lambert nog even met het scherpstellen en de juiste instellingen en de Francky’s allereerste foto met scherpe wolkenbanden op Jupiter was een feit. Lambert benadrukte het stappenplan als je wil fotograferen. Uitlijnen en aandacht naar scherpstelling en je foto is al voor de helft geslaagd ( en zorgen voor opgeladen batterijen!!.
Ook Job was fotografisch aan het werk. In alle stilte en sereniteit, maar Job stootte alle aanwezigen naar de kroon door verschillende objecten tot 5 minuten lang te belichten. Een hele reeks beelden van de Andromedanevel, x-h Per en dies meer waren het resultaat. Job is momenteel met de camera-settings aan het experimenteren. Ook een manier om de kwaliteit van je opnames te upgraden. Later op de avond verplaatste Job zijn configuratie omp meer zicht te hebben op de Melkweg met daarin de Halternevel en de Ringnevel. We kijken uit naar de resultaten. Dirk was, midden de fotografen, visueel bezig. Hij richtte zijn Newton op de objecten die we voorgeschoteld kregen. Een handig gadget dat Dirk in elkaar geknutseld had was zeker een hulp bij het opzoeken van gegevens. Wil je weten wat het was? Vraag het eens aan Dirk, misschien kan je er achter komen hoe hij het voor elkaar krijgt om een bestaand item zodanig om te vormen dat iedere amateurastronoom dat gadget zou willen hebben. Nieuwsgierig geworden?
Lambert was uitgerukt in vol ornaat. Ditmaal echt in vol ornaat, want er stonden twee experimenten op het programma. Naast gewoon fotograferen door de telelens (750mm eff.), opnames maken met de (Deep Sky Imager) DSI II-imager en als tweede experiment, het uittesten van de focal reducer, zodat de Cassegrain kan fotograferen bij een openingsverhouding van f6.3 in plaats van f10, een hele winst in lichtkracht. Na heel lang zoeken heeft Lambert eindelijk de juiste drivers voor de CCD-camera kunnen vinden. De oude drivers werkten niet onder Windows 7. Nu er eindelijk nieuwe drivers verkrijgbaar zijn kon het testen van start gaan. In eerste instantie leek het niet te werken; een leeg scherm. Na een hele resem settings kwam opeens het eerste beeld binnen. Snel even een heldere ster in beeld brengen om zo optimaal mogelijk scherp te stellen en dan de eerste testen op M57, de Ringnevel. Al vrij snel waren de eerste beelden binnen. De ringnevel met duidelijk herkenbare centrale ster, met boven en onder de uitlopers in de ring. Verschillende beelden werden gemaakt, verschillende settings getest. Omdat er nogal wat vocht neersloeg op de laptop werd besloten om dit experiment te beëindigen en te starten met het volgende experiment: doorgedreven fotograferen met de nieuwe optische trein voor de Cassegrain. Door meer lichtwinst dankzij de lagere f-waarde kan de belichtingstijd gereduceerd worden. Alle middelen zijn hierbij meer dan welkom. De optische trein presteerde boven verwachting. De allereerste beelden waren testopnames om zo scherp mogelijk te gaan zitten en toen: het echte werk: een opname van de Andromedanevel met heuse donkere stofbanden: we zijn gelanceerd!!!! Een meer dan uitspringende planetaire nevel NGC 6826, een overweldigende dubbele sterrenhoop, een hele reeks beelden van Jupiter (ook met de equatoriale banden), een meer dan subliem (met drie kleuren!) Kleine halternevel M76 Per, beeldvullende open sterrenhopen, en dat alles in een heel andere afmetingen dan we gewoon zijn. Om kort te zijn: een festijn om aanwezig te zijn op deze kijkavond.
Het enige minpunt, er waren er nog die dit opmerkten, is dat we vanaf de weide maar een (zeer) beperkt zicht hebben op de hemel. Lambert heeft meer dan 60% van zijn “guided tour” moeten cancelen omdat de bomen steeds in het zicht stonden. Job en Lambert hebben nog tot diep in de na-nacht zitten wachten totdat M27 en M57 terug achter de bomen uit zouden komen: tevergeefs. Tegen half drie besloten we de strijd te staken, in te pakken en huiswaarts te keren. Anyway: het was toch een nacht om te herinneren, ondanks de koude, het vocht, de lichthinder, we hebben toch weer in een kameraadschappelijke manier elkaar kunnen helpen en ondersteunen op weg naar nog betere resultaten. En dat is waar het echt om gaat! Dank aan alle aanwezigen die samen met ons de koude getrotseerd hebben! Tot een volgende maal (met een vuurtje en Fonskes erbij?).
Op woensdag 14 september was Lambert te gast als spreker bij de grensoverschrijdende fotogafievereniging “Ut Klikt”. Lambert gaf een presentatie met titel “Astrofotografie”, een gesproken, maar vooral een visueel onderbouwd verhaal. Het doel van de presentatie was het “triggeren” van nachtfotografie. Met nacht bedoeld Lambert echt nacht….zo donker mogelijk. Eerst werd even aandacht geschonken aan het instrumentarium om dan, geleidelijk aan, van stilstaande camera op statief door te stoten naar het werk dat we tegenwoordig presteren met onze kijkers. Meeste aandacht ging uiteraard naar datgene wat de aanwezigen zelf zouden kunnen realiseren. Wat moet ik doen om een mooie nachtopname te maken? Waar ga ik mijn camera opstellen? Hoe ga ik mijn camera op- en afstellen? Welk zijn kritische waarden? Wat kan en wat kan niet? Kortom, het was een sessie, gevuld met kant en klare informatie, met als doelstelling: zelf beginnen, experimenteren en eigenhandig je eerste echt donkere nachtopnames te realiseren.
Natuurlijk was er ook tijd voor het “grotere” werk, onze resultaten met onze kijkers, onze technieken, enz. Er was steeds toelichting over hoe een bepaald beeld gemaakt werd, welke apperatuur gebruikt werd, hoe een sterrenkijker werkt, de voor- en nadelen van verschillende systemen, kortom: alle vlakken werden even aangeraakt, maar de nadruk lag op de basis: Hoe maak ik een fraaie foto van een nachtelijke hemel? Het werd duidelijk dat een camera een schitterend hulpmiddel is om onzichtbare dingen toch visueel te krijgen!
Het was een fijne ervaring om met mensen te spreken die hun camera door en door kennen. Dan ben je al een hele stap vooruit! Het publiek was dermate “getriggerd” dat er, na afloop, gevraagd werd wanneer er gelegenheid is om eens een kijkavond mee te kunnen maken en misschien na die ervaring….eens een heuse initiatieavond “nachtfotografie”? Uiteraard hebben we hier geen neen tegen gezegd!! In eerste instantie was er de aanbeveling om eens langs te komen tijdens de Nacht van de Duisternis aan het Mulke op 15 oktober en/of 2-3 december tijdens de Nationale Sterrenkijkdagen aan de sterrenwacht.
We houden de website van” Ut Klikt” in de gaten. Misschien verschijnen binnen afzienbare tijd de eerste opnames?
Lambert
Wil je Science Connection blijven ontvangen, dan moet je dringend je abonnement verlengen op: www.belspo.be of www.scienceconnection@belspo.be of stuur het formulier dat je ontving in de laatste uitgave naar Belspo Science Connection Louizalaan 231 te 1050 Brussel.
Job’s tweede sessie met zijn HEQ6Pro-montering was een daverend succes!!! Job bezorgde een hele rits foto’s die hij maakte tijdens de nacht van 31-08-2011. De sessie ging van start na middernacht. Job hoopte op mooie opnames, ondanks het feit dat we de laatste dagen fors geplaagd werden door extreme luchtvochtigheid. Job nam tijd om een zo perfect mogelijke poolafstelling te bekomen. De kwaliteit van de opnames staat of valt bij dit gegeven. Het resultaat….oordeel zelf!!!!
De afbeeldingen tonen (in volgorde): M13 Hercules, M27 Halternevel, M57 Ringnevel, open sterrenhopen M36-38 Auriga, omgeveing M1 Krabnevel in de Stier, M45 Pleiaden, M31 Andromeda nevel, Open sterrenhoop M 37 Auriga en het eerste beeld van M42 de Orionnevel (omstandigheden waren verre van optimaal).
Een vrijdagavond, zoals zovele. Deze keer ééntje met een maan die, naar onze maatstaven, stevig zou storen. Omdat bij Job de vingers al geruime tijd jeukten, er lag een spik-splinternieuwe montering te wachten op ingebruikname, besloten Lambert en Job toch een maan-overgoten nacht te spenderen onder de sterrenhemel. Hieronder een weergave hoe Job de nacht beleefde:
Nightwatch
En ja, we trokken er weer op uit om een nacht te gaan observeren. Wie? Den Lambert en Job.
We schrijven de datum: 19-08-2011, een vrijdagavond. De start was voorzien rond de klok van 21.00 uur waar we elkaar zouden ontmoeten op de parking van Opitter. Lambert loodste mij naar een mooie observatieplaats midden tussen de mais met daartussen een open weide. Op een landweggetje stelden wij onze apparatuur op. Ondertussen werden we verwelkomd door een heel grote groep boerenzwaluwen, een voorteken van de wintertrek. Ook diverse uilen lieten zich horen, dus “we were not alone”. De ene foto na de andere werd gemaakt tijdens dit leuke gebeuren, met de nadruk kwam op mijn nieuwe aanwinst, de EQ6. Het opzetten ging gepaard met de nodige humor en uiteindelijk stond de montering klaar om “first light” te gaan vangen. De start ging niet zo als we gehoopt hadden. Er waren grote velden bewolking, maar ertussen ging het wel. Het was dus lastig om het een en ander hierdoor goed afgesteld te krijgen, maar uiteindelijk…. Na de afstelling konden we beginnen en werden de eerste foto’s geschoten awel door Lambert, den andere had het nog steeds niet voor elkaar, maar doorzetten is het credo en zo geschiede. Verschillende emmetjes en ngc tjes passeerden de revue en de camera’s deden hun werk. Opvallend was dat de EQ6 stil werkt en prachtig zijn doel bereikt, met veel genoegdoening van de eigenaar. Wel erbij vertellen dat de aanwezigheid van een vakman een geluk is, anders sta je wel langer te “emmeren” . Hoedanook, het brengt wel lol met zich mee en veel lering, natuurlijk. Later kwam dan toch een grote opklaring aanzetten en die nam ook niet meer af. De maan klom al aardig hoog het firmament in en bracht de nodige lichtvervuiling mee, maar we besloten daar ook eens gebruik van maken om de maan eens onder de loep te nemen. Lambert liet me echt schitterende opnamen zien waarbij duidelijk werd dat scherpstelling een zwaar onderschat item is. Heel moeilijk, maar waarbij de Bathinov maskers werkelijk wonderen verrichten. Echt scherpe opnamen, ook in sterk vergrote beelden. Het blijft….te gek. Zo sterren kijkend gingen we de nacht door en tegen de morgen begon een andere spelbreker het feestje stevig te beïnvloeden. Vocht, zo erg zelfs dat de lensverwarmers het niet meer konden bolwerken en het vocht echt van de kijkers afdroop. Hierdoor moest toch rond de klok van 4 uur in de ochtend de sessie gestaakt worden. Conclusie is dat het toch een geslaagde kijkavond is geweest en dat de nadruk bij kijkerafstelling en de maan lag, veel leermomenten (nooit te oud). Hopelijk snel weer een nieuwe sessie, groetjes Job.
(Hieronder enkele sfeerbeelden die lambert maakte. De opnames van Job zullen nog verschijnen.)
De vakantie is bezig, het weer is niet wat we er van verwachten maar we verleggen onze horizonten. Ieder jaar en zeker deze (natte) zomer, ontvluchten we massaal ons Belgenlandje. Lambert had een verblijf in de Beierse Alpen op de agenda staan en aansluitend een astronomische tweedaagse in Grandpre, Frankrijk.
De Alpen was een familietrip; door de bergen struinen, ellenlange wandelingen (in het povere weer!) en ’s nachts natuurlijk proberen om die Alpennachten op foto te krijgen. Omdat het weer niet erg meezat was het goed uitkijken, de eerste de beste kans wou zeggen: onmiddellijk uitrukken. Het geluk was aan mijn kant; één enkele nacht dat het kraakhelder was en die heb ik meteen benut. Enkel de camera en het statief waren genoeg om onderstaande beelden te realiseren. Locatie van de opnames: halverwege de hoogste berg van Duitsland, de Spitszug (2.980 m), net naast de vier schansen van Garmisch-Partenkirchen.
Het tweede deel van de vakantie was enkel en alleen voor astronomische doeleinden gereserveerd. Ik had samen met het gezin, een hotel in Dun sur Meuse, Frankrijk gereserveerd als uitgangsbasis. Terwijl de rest van het gezin overdag Verdun, Sedan en omgeving bezocht, sliep ik overdag uit om ’s nachts goed fit van schemering tot schemering te kunnen waarnemen en fotograferen. De eerste dag trok ik op zoek naar een goede locatie. Ik had er ééntje op het oog, maar bij nader onderzoek bleek die toch niet te zijn wat ik nodig had: een ongehinderd zicht op het zuiden (had nog enkele deepsky-objecten op mijn verlanglijstje staan die ik graag ingevuld zag). Na een drietal uren rondrijden en scouten vond ik wat ik zocht; een grote open vlakte, boven op een hoge heuvel, volledig omgeven door loofbossen. Op de open vlakte waren pas gemaaide graanvelden met centraal een zandweg: ideaal!!!
Tijdens het opstellen van de kijker wees de thermometer 30° aan (20.00u), het was puffen,, want niets gewoon! Enkele uren later viel de duisternis in en al heel gauw werd duidelijk waarom Grandpre en omgeving één van de donkerste plekken van Frankrijk is; er was geen enkele lichtbron te bespeuren, maar dan ook geen enkele! Geen straatverlichting, ook niet in de verte, geen storende lichtzuilen, absoluut niets. Alhoewel……eerlijkheidshalve moet ik wel bekennen dat er wel degelijk lichthinder is ter plaatse. Je staat net onder een redelijk drukke aanvliegroute van de één of andere luchthaven in de (verre) buurt. Dit kon de pret niet drukken. Indruk: het was er aardedonker, ongezien donker!!! Geen wonder dat dit gebied een zwarte vlek in op de kaart van de lichthinder in Frankrijk.
Wat kan je overkomen als je moederziel alleen onder een aardedonkere hemel staat? Ik geef even een kort relaas van hetgeen me overkwam: ik ben heel geconcentreerd naar komeet Garradd aan het kijken (en gefotografeerd!!) en opeens hoor ik een ritselend geluid, een tweetal meter achter me, de plaats waar ik mijn extra camera op statief had staan. Ik kijk en zie….een grote uil was neergestreken boven op de camera! Hij (of zij?) verschrok van mijn beweging, koos het luchtruim en vloog rakelijks over mijn hoofd, maakte nog een rondje en verdween terug de nacht in. Maar goed dat we nachtzicht hebben anders had ik nooit geweten wat er loos was. Terug naar de kijker, waarnemen, fotograferen. Blaffende reeën, samen met een kakefonie van jonge en volwassen uilen en na een tijdje weer geritsel tussen de gemaaide graanhalmen. Deze keer had ik een sterke rode lamp bij de hand. Ik scheen even bij in de richting van het geritsel en kijk….twee volwassen dassen zaten op een drietal meter van mij af. Die hadden duidelijk mijn voedselpakket geroken en waren er op af gekomen. Ze staarden even wezenloos in het sterke rode licht om dat met veel kabaal de biezen te pakken. Tegen de ochtend nog een bezoek van een jonge vos en dat waren zowat de nachtelijke natuurobservaties, een sensatie om niet te missen.
Op sterrenkundig gebied schrijf ik de volgende meer dan behoorlijke reslutaten neer, waarvan hieronder enkele opnames:
Deze indrukken post ik vanuit Frankrijk, net uitgerust en weer klaar om nacht twee in te duiken. Ik geef nog enkele beelden te illustratie:
Bovenstaande beelden komen uit Garmisch-Partenkirchen, Duitsland. De volgende opnames zijn gemaakt in Grandpre, Frankrijk.
