Een beetje geschiedenis
Onze vereniging bestaat reeds meer dan veertig jaar. Even grasduinen in haar verleden.
Het begon allemaal in 1978. Sterrenkunde voor amateurs stond nog lang niet op het niveau dat we nu kennen. Telescopen waren best prijzig en leverden allerminst de prestaties die we er vandaag van gewoon zijn. Kennis verwerven over astronomie was ook niet evident. Het internet bestond nog niet en sterrenkunde was eerder weggelegd voor academici. Enkele Achelaars beschikten al over een telescoop(je) en dachten eraan om wat persoonlijke ervaringen met elkaar uit te wisselen. Een eerste contactbijeenkomst vond plaats op 6 juli 1978. De vereniging Noorderkroon werd opgericht met E.H. A. Claassen (wiens rol als voortrekker in het toenmalige Achelse verenigingsleven onmogelijk kan onderschat worden) als voorzitter, L. Breemans als ondervoorzitter en G. Honnay als secretaris.
Bestuursleden van het eerste uur: E. Claassen, L. Breemans, G. Honnay
Noorderkroon zou zich gaan toeleggen op de popularisering van sterrenkunde en aanverwante wetenschappen. Ook toen al waren er maandelijkse studiebijeenkomsten waar ieders kennis verrijkt werd door het uitwisselen van ervaring en informatie. En dankzij de regelmatige kijkavonden vonden de leden steeds beter hun weg aan de sterrenhemel. De kring sloot aan bij de Vereniging voor Sterrenkunde om nog meer over astronomie te weten te komen. Er werden regelmatig lezingen bijgewoond en die opgedane kennis werd nadien weer overgedragen naar de andere leden. Ook bij het grote publiek uit Achel en omgeving werd door plaatselijke voordrachten en kijkavonden interesse gewekt voor sterrenkunde. Zo groeide de vereniging al snel en ze telde ook studenten en andere jeugdigen onder haar leden.
In 1985 werd landelijk een wedstrijd “Jeugd & Technologie” uitgeschreven. Een jong lid van Noorderkroon kaapte de eerste prijs weg en kreeg de toen erg bekende en zeer populaire wetenschapsjournalist Chriet Titulaer op bezoek. Die kwam een uitgebreide reportage maken voor zijn TV-programma “Wondere Wereld”.
In die jaren maakten ook verschillende eindejaarsstudenten gebruik van de kennis die ze bij Noorderkroon opdeden om met succes een eindwerk over sterrenkunde of aanverwante wetenschappen te schrijven. We bewaren verschillende van die werken nog steeds in ons archief.
Iedere vijf werkjaren werd het lustrum van de vereniging gevierd met een extra activiteit. Zo kwamen mooie tentoonstellingen tot stand waar ondermeer onderwerpen als sterrenkunde, ruimtevaart, mineralen en gesteentevorming, waarnemingen, kringwerking…. uitgebreid aan bod kwamen.
Noorderkroon mocht in de loop der jaren regelmatig rekenen op een helpende hand vanwege het stadsbestuur van Hamont-Achel. Zo werd in 1985, op initiatief van onze vereniging, de wandelroute “Planetenpad” – als allereerste planetenpad van België – officieel geopend. De onderlinge afstanden van de planeten zijn er op schaal uitgezet en op de fraai uitgewerkte panelen vindt de wandelaar allerlei gegevens over ons zonnestelsel.
Halverwege het Planetenpad – tegenover de ruïnes van De Waag – kwam later (in 1992) de Geologische Tuin tot stand met gesteenten uit de verschillende perioden van de aardse evolutie.
Ook de zonnewijzer bij de fontein aan het Michielsplein in Achel is een ontwerp van Noorderkroon dat opnieuw met de steun van het stadsbestuur (in 1988) kon worden gerealiseerd. Een fraai monumentje met als extra een gravure met een tijdvereffeningslus waarop de voorbijganger kan aflezen hoeveel onze dagelijkse tijd (gemiddelde tijd) in de loop van het jaar voor- of achterloopt op de zon.
Een erg belangrijk moment voor onze vereniging vond ongetwijfeld plaats in het jaar 2000. Bij “Domein De Bever” kwam toen, opnieuw met de steun van het stadsbestuur, de lang beoogde sterrenwacht tot stand. Sinds de openstelling maakt Noorderkroon hier dankbaar gebruik van. We organiseren er tevens regelmatig waarnemingsavonden voor het publiek. Vanaf de 13 meter hoge toren is er niet alleen een prachtig panoramisch uitzicht over de omgeving, we kunnen er met onze vaste telescoopopstelling ook zonder hinderlijk strooilicht veel dieper in de donkere sterrenhemel kijken, veel verder dan onze ogen reiken.
Al die jaren gingen de maandelijks studiebijeenkomsten en kijkavonden onveranderd door en bleef de vereniging werken aan haar doelstelling –“het populariseren van de sterrenkunde”- om iedereen zo veel mogelijk de gelegenheid te bieden om te kunnen meegenieten van ons wonderlijke en immense universum.
Het archief van de vereniging bevond zich jarenlang in een kelder van de voormalige Achelse pastorie, die later jeugdhuis Joy werd en nog later onderdeel van parochiaal centrum Michielshof. We bewaarden daar ook een aantal (vaak door onze leden zelf vervaardigde) educatieve hulpmiddelen om sterrenkundige begrippen en inzichten te verduidelijken: o.a. een planetarium, een zonneschijnmeter, een sextant, schaalmodellen van alle planeten van ons zonnestelsel…
Om al die zaken beter te bewaren en te gebruiken, was er al een tijdje nood aan een betere huisvesting. Aan die behoefte kwam het stadsbestuur tegemoet door onder de sterrenwachttoren een extra ruimte te creëren. Het nieuwe lokaal werd ingehuldigd op 12 maart 2016. De ruimte biedt bijkomende mogelijkheden aan de vereniging. Het archief is beter beschermd, de verschillende didactische stukken zijn binnen handbereik en als er even bewolking optreedt tijdens een kijkavond hoeven de belangstellenden niet meteen teleurgesteld terug naar huis te keren. Noorderkroon kan in dit lokaal ook bezoekers ontvangen, hen informeren over de werking van de vereniging en er heel aanschouwelijk astronomische begrippen uiteenzetten. Kortom: dit lokaal stelt ons in staat om de werking van onze vereniging verder te ontplooien en om meer interesse te wekken voor het al het mysterieuze dat zich hoog boven onze hoofden afspeelt.
We hopen zo nog lang veel mensen bij elkaar te kunnen brengen om samen antwoorden te zoeken op de vele vragen die we allen hebben over dat vreemde, geheimzinnige en ontzaglijk grote heelal. Dat heelal waar we zelf een heel klein deel van uitmaken, waarin we leven, bedrijvig zijn, denken en zoeken…
Is je interesse gewekt? Neem dan gerust contact met ons op. Of kom een keer naar een kijkavond. Je vindt de data daarvan in onze rubriek “Kwartaalagenda”.